Samen met kamerlid Nathalie Muylle en Vlaamse parlementsleden Katrien Schryvers en Maaike De Rudder schreef Nawal Farih een opiniestuk voor DeMorgen.be over de nood aan een duidelijke plicht voor het nemen van het Covid-19 vaccin.
Zelden heeft een kwestie in ons land zoveel controverse losgemaakt als de verplichte vaccinatie. Ondanks een breed draagvlak is de oppositie luid en gemobiliseerd. Het publieke discours schiet alle kanten uit: van pasjesmaatschappij en complottheorieën tot stalinisme. Bijgevolg aarzelen heel wat politici om zich duidelijk uit te spreken over de verplichting van de meest kordate remedie. Vaccinatieplicht vergt grondige voorbereiding, de overheid kreeg daarom al vanuit vele hoeken gespecialiseerd advies. Laten we het debat nu ten gronde voeren. Let’s talk about vax.
Tegenstanders proberen al te vaak de logica om te draaien: vaccins zouden onze vrijheid afnemen, terwijl net corona dat al bijna twee jaar doet. Het grondwettelijk recht op lichamelijke integriteit is voor individualisten het hoogste goed. Dat we als mensen die samenleven ook verantwoordelijkheid dragen, wordt daarbij totaal ondergeschikt. Onze ‘solidaire’ samenleving wordt op die manier langzaam ingewisseld voor een jungle waarin ieder individu zijn eigen zin doet. Eigen vrijheid ten koste van de vrijheid van een ander.
Nochtans is ons gezondheidssysteem – naast ‘wetenschap’ – op ‘solidariteit’ gebaseerd. Beide elementen maken van onze gezondheidszorg één van de beste systemen ter wereld. Dankzij de wetenschap hebben we een doeltreffend wapen tegen eeuwenoude pandemieën ter beschikking, namelijk vaccins. Dankzij solidariteit heeft iedereen in België ook recht op betaalbare zorg. Maar tegenover deze rechten staan ook plichten. Niemand in de samenleving zal écht vrij zijn zolang we geen overeenstemming vinden over maatregelen en vaccinatie. Na bijna een jaar vaccinatiebeleid op vrijwillige basis zagen we veel strategieën, helaas zal enkel een vaccinatieplicht ons allen gelijk stellen voor de wet.
Het comité voor bio-ethiek vulde het goed aan: mits een duidelijk vaccinatieschema kan die solidariteit met individuele vrijheid worden afgewogen. De rechten en de bescherming van kwetsbare risicogroepen zijn hierbij cruciaal. Zowel de zorgachterstand als de viruscirculatie zijn een serieuze bedreiging voor hen. Ook het zorgpersoneel speelt een essentiële rol. De druk die zij momenteel ervaren is ongezien. Het mag geen eenrichtingsverkeer zijn, ook wij moeten zorgdragen voor de zorg.
Laten we enkele cijfers – met dank aan Sciensano, het ECDC en de WHO – overlopen. Een niet-gevaccineerde tussen 18 en 65 jaar heeft acht keer meer kans te overlijden door corona, 88 procent meer kans op ziekenhuisopname en 93 procent meer kans op intensieve zorgen dan een gevaccineerde. Gevaccineerden zijn bovendien 52 tot 62 procent minder besmettelijk dan niet-gevaccineerden. In totaal zouden er in België door de vaccinaties reeds 30.000 ziekenhuisopnames en 7.800 overlijdens vermeden zijn. Conclusie: het vaccin werkt! Het mag dan ook niet verrassen dat de meerderheid van onze landgenoten voorstander is van een vaccinatieplicht en dat het draagvlak gestaag groeit.
Wat houdt ons tegen? Uitvoerbaarheid en strafrechtelijke gevolgen bij weigering zijn terechte zorgen. Een heksenjacht is niet wenselijk. Redelijke beboeting kan wél gerechtvaardigd zijn. Europese landen als Oostenrijk, Griekenland, Duitsland en Nederland overwegen dit. Geeft een vaccinatieplicht antivaxers niet net de wind in de zeilen? Die bezorgdheid wortelt in een valse tweedeling. Niet alle niet-gevaccineerden zijn overtuigde antivaxers. Die eerste groep is veel complexer en diverser en telt vele twijfelaars. Een verplichting kan een laatste duwtje in de juiste richting zijn. Wat dan met de sociaaleconomisch kwetsbare mensen, die over een bredere lijn uit ons zorgsysteem vallen? Mensen zonder huisarts, die de landstaal niet machtig zijn, of door socio-culturele factoren druk ervaren? Ook hier kan een plicht een voldoende push zijn, zeker in combinatie met een ambitieuze, fijnmazige informatiecampagne.
Verplichten moet dus in elk geval hand in hand gaan met informeren en sensibiliseren. Heel wat mensen zullen nooit door de overheid worden overtuigd, daarvoor is het wantrouwen te groot. Artsen, apothekers en anderen met expertise staan dichter bij burgers dan de overheid. Hun rol om een open gesprek aan te gaan met twijfelaars is cruciaal. Het doel van die vaccinatie juist communiceren is ook cruciaal: onze zorg overeind houden, het personeel dat kraakt ademruimte geven en uitstel van reguliere zorg beperken. De overheid heeft inmiddels alle pistes overlopen, van lockdowns tot vrijwillige vaccinaties en CST’s. Verplichte vaccinatie blijft ons laatste redmiddel om aan die felbegeerde groepsimmuniteit te geraken. Bovendien is de verplichting transparanter dan niet-gevaccineerden de toegang ontzeggen tot meer en meer plekken. Let’s talk about it. (DeMorgen.be, 29.12.2021)