Ons land telt vandaag tien gespecialiseerde centra – één per provincie – waar slachtoffers van seksueel geweld terechtkunnen. In 2023 zetten ruim vierduizend slachtoffers, of elf per dag, de stap naar zo’n zorgcentrum.
89 procent was vrouw, 10 procent man en een half procent non-binair of transgender. Dat blijkt uit de voorlopige cijfers die parlementslid Nawal Farih (cd&v) opvroeg bij de bevoegde minister.
Bijna vier op de tien slachtoffers die aankloppen bij de Zorgcentra na Seksueel Geweld is minderjarig. ‘De daders zijn meestal geen onbekende viezeriken, maar net bekenden van de jongeren’, duidt Pieter Jan Van Asbroeck van het centrum in Genk.
Ons land telt vandaag tien gespecialiseerde centra – één per provincie – waar slachtoffers van seksueel geweld terechtkunnen. In 2023 zetten ruim vierduizend slachtoffers, of elf per dag, de stap naar zo’n zorgcentrum.
89 procent was vrouw, 10 procent man en een half procent non-binair of transgender. Dat blijkt uit de voorlopige cijfers die parlementslid Nawal Farih (cd&v) opvroeg bij de bevoegde minister. “De centra bestaan twee jaar”, zegt Rob Beenders, minister van Gelijke Kansen (Vooruit). “Wie op zo’n korte tijd zulke cijfers kan voorleggen, heeft zijn nut ten overvloede bewezen. Eén ding is dus zeker: we willen deze centra absoluut behouden.”
Bijna vier op de tien slachtoffers zijn jonger dan achttien jaar. “De daders zijn meestal geen oude, vieze mannen die in de bosjes liggen te wachten en ’s nachts toeslaan wanneer een jong meisje passeert,” zegt Pieter Jan Van Asbroeck, medisch coördinator van het centrum in het ZOL van Genk.
Dat de daders vaak onbekende perverten zijn, is dus een mythe. “In driekwart van de gevallen zijn het net bekenden: familieleden of vrienden van het slachtoffer,” vult de arts aan. “Denk aan partners, ooms, stiefbroers, stiefvaders of andere naasten.”
Dark number
Artsen vrezen bovendien dat amper een fractie van het werkelijke aantal feiten bekend is. “Er is een groot dark number, of feiten die nog niet gekend zijn”, bevestigt Beenders. “Er staat immers niet op elke straathoek een pijl naar een zorgcentrum. Als ze bekender worden, gaat dit cijfer hopelijk naar beneden.”
Wat de minderjarige slachtoffers vaak gemeen hebben, is dat ze kampen met psychiatrische problemen. Van Asbroeck: “Heel veel kinderen hebben een zware rugzak. Ze verblijven vaak in een instelling of hebben er in het verleden verbleven. Hun ouders zijn uit beeld, ze zijn erg kwetsbaar en hunkeren naar liefde. Daar maken mensen uit hun omgeving, die ze vertrouwen, dan misbruik van. Dit gaat echt over een groep kinderen die je niet ziet in de samenleving, maar die op jonge leeftijd al schrijnende zaken hebben meegemaakt.”
Lgbtq+
Wie de centra niet of nauwelijks bereiken, zijn mensen uit de lgbtq+-gemeenschap (0,6 procent). “Het kan niet dat zij geen seksueel geweld meemaken”, zegt Van Asbroeck. “Is het angst? Is het schaamte? Slachtoffers moeten zeker geen officiële klacht indienen bij de politie: dat beslissen ze zelf.” Ook mensen met een migratieachtergrond of mensen met een beperking vinden moeilijk de weg naar een van de centra.
Cd&v klaagt aan dat enkele centra nu met een financiële put zitten omdat de federale overheid bij de lonen van de verpleegkundigen maar tot tien jaar anciënniteit vergoedt.
“Nochtans heb je in die centra een mix nodig van jonge en meer ervaren verpleegkundigen,” zegt Kamerlid Nawal Farih (cd&v). “De jonge verpleegkundigen kennen de leefwereld en de taal van de minderjarige slachtoffers, de oudere hebben meer maturiteit en kunnen de ouders of andere steunfiguren van de slachtoffers makkelijker begeleiden.”
Dat de ziekenhuizen een stuk loon van de verpleegkundigen met veel anciënniteit moeten bijpassen, kan voor haar niet. “De ziekenhuizen staan nu al in het rood. Het is ongehoord dat het afhangt van je postcode en de goede wil van het plaatselijke ziekenhuis welke zorg je krijgt.”
De kabinetten van Volksgezondheid en Gelijke Kansen benadrukken dat er snel twee à drie centra zullen bijkomen en dat de financiering in steen gebeiteld is. Beenders: “Het is logisch dat er, zo kort na de opstart, enkele pijnpunten zijn. We zitten nu in een evaluatieperiode waarin we alles grondig bekijken. Het Riziv bereidt de uitvoering van het regeerakkoord voor.”